YOKSA SİZ ÖFKE İLE SİNDİRİLENLERDEN MİSİNİZ?

Yaşamdan örnek:

“O “pabuç ağzını açmasın” diye, yapacağım işleri akşamdan sabaha, sabahtan akşama planlardım. Bıktırıcı bir azarlaması ve sirke satan yüzü vardı. Benim sabah başladığım işime, akşamdan içtiği alkolün tesirinden ayıldığı zaman, öğleyin gelirdi. Eli yüzü şiş olduğu gibi, beyni de şiş olmalıydı. Empatisiz korkunç bakışları ile eksik kusur arayarak devamlı insan ezmek onu besliyor olmalıydı. Öğleyin başlayan mesaisine gece yarılarına kadar uzatabiliyordu. Peş peşe içtiği kahvelerle ayılttığı beynini, gecenin ikinci yarısı peşpeşe yuvarladığı alkolle uyuşturup uyuyabilen bir zavallıydı aslında.. Akşamüzeri saat 17 civarında aklı başına geliyor. Yüz kasları gevşeyip gülümseyebiliyordu. Bu sert kabuğun altında “insan”olabileceğini farzediyordum. Küçükken beni çok kez döven annemin sadece ellerine ve önceden duygularını kestirebilmek için yüzüne yani gözlerine ve ağız köşelerine bakıp, kendimi koruma pozisyonu almaya çalışırdım. Aynı şeyi ona da yapıyordum. Öfkeli ve canı acıtılmış gibi görünen patronu anlamaya çalışır. Ona, bana maaş verip çocuklarımı okutmama imkan tanıdığı için sonsuz şükran duyar, onu bir özürlü gibi affeder, işime bakardım. Sonuçta mutsuz, öfkeli ve hırsını benden alıp beni döven annem sayesinde “mükemmelliyetçi” olduğum için, açlıktan ölmeyince yemeyen,  yorgunluktan devrilmeden uyumayan bendeniz “üretmeye” programlıydım.

Patrona pasifagresif direniş sergileyip devamlı boş oturup, 9 ay sonra kendini kovduran müdürden, sonra işe başladığımda, zekası düşük sekreter bile benim iş verimliliğini fark etmişti. Ben işimi ibadet eder gibi yaparak patronun beni tanıyıp kabul etmesini ve anlattığı eski çalışan nankörlüğü yaralarından kurtulacağı günleri bekliyorum. Sonuçta beni bu hayatta bedensel psikolojik  en çok hırpalayan annem, beni adam edip, var etmişti. “Çalıştığın banaysa, öğrendiğin kendine” deyip beni sonuna kadar annem kullandığı gibi, bu patronda aklınca kullanıyordu ve çok kar ediyordu. Öfke ve saygısızlıkta herkese eşit mesafede olduğu için kendi yoluma, işime, öğrenmeme bakıp onun beslediği öfkemi enerjiye çevirip kendime iş yeri açma gücü ve enerjisi buldum. Sert kabuğunun altından benim annem gibi bir badem değil, çürük badem çıkmıştı ama canı cehenneme. Onun yanında işe başladığım günlerde o kadar yalnız ve çaresizdim ki, en pahalı okullarda okuyan çocuklarıma yetebilmek için bu patrona susmak zorundaydım zaten. Gözleri kapalı sevip, herşeyimi ve kazancımın kontrolünü bırakıp güvendiğim eşim yanında dolaştırdığı eksik kafalı, seksi şempanzeye aşık olmuştu. Aklı başından gitmiş ve saçlarını boyayan eşim, ne çocuklarını nede beni görüyordu. “

Yazarın notu:

Duyarlı insanların duyguları ile oynayıp, istedikleri gibi hayatını manipüle etmek bu avcıların taktikleri bazen sizi mutlu edip, onore ederek, bazen aferinleyerek, bazen öfkesi ile sindirerek veya bıktırarak, yollarına devam edip, kendilerince kar ediyorlar. Ondan aldığınız öfke, sizin tüm gücünüzü haftanızı mahvederken, o bir saat sonra huzurla hayatına devam ediyor unutmayın. Bu tür insanlar sadece patronunuz yada anneniz olmayabiliyor. Bazen melek zannedip sevdiğiniz kocanız, bazen elinizle büyüttüğünüz çocuğunuz  veya ergeniniz sizi bıktırarak, terbiyeleyip istediği kıvama soktuklarını zannediyorlar. Siz önce “iletişim becerileri ve öfke kontrolünü” öğrenin ve uygulayın. Hiçbir şeyin değiştiremiyorsanız ve onlara mecbursanız; onları “özürlü kabul edin” kendi yolunuza devam edin. Mecbur değilseniz silkeleyip atın, iç enerjinizi tükettiğinize değmezler. Gerçekten özürlüler çünkü prefrontal bölgede bulunduğu belirtilen ayna nöronları çalışmadığı için empati yetenekleri olmadığı gibi çevreye ettikleri kötülükler “bumerang gibi dönüp onları çarptığı için” bedduanızla bile ağzınızı ve ruhunuzu kirletmeyiniz. En değerli benim! Ve  “evvela Allah” deyin…

Psikiyatri Uzmanı Dr. Zeynep Pınar

Moral Psikiyatri Kliniği

BAZI İNSANLAR YILAN GİBİ ÖÇ ALIR

 

Yaşamdan örnek: 70 yaşında kadının anıları:

1940 lı yıllarda Ege’de bir köyde 8 yaşlarında bir çocuktum. Bizim evin yanında diğer amcamın evi, onunda solunda en küçük amcamın evi, bizim evin önünde ise ortanca amcamın evi. Köy meydanının karşısında halamın evi, dereye yakın dayımın ve dedemin evi, köye saçılmış 4-5 teyzemin evi ile köyün neredeyse dörtte birini oluşturuyorduk. Babam herkesin büyüğü, ticaretle uğraşan, devlet erkanı ile görüşen, öfkeli mükemmelliyetçi, kuralcı biri idi. Elini beline bağlamış birini görse düzelttirdi. Tüm kardeşleri onun dediği gibi yaşardı. Evimizin arkasında ki akraba olmayan komşumuzu da bir kez hırpalamıştı, susturmuştu. Ben 10 yaşlarımda iken babam hastalanınca bizim evi taş yağmuruna tuttu. Efelenen hasta babam dışarı çıkınca, tüm aile babamı ayaklarının altına aldı. Hamile olan annem babamı kurtaramayacağını anlayınca, yan evde oturan amcama imdat dese de, amcanın karısı yenge kapıyı kilitlemişti. Sebebi; 6 çocuğu ile amcanın başı belaya girmesin diye. Duvarda ki silahı ile kapı kilidini kıran amca imdada yetişmiş ve ateş edip babamı kurtarmıştı ama karşı taraftan birinin gözü saçma ile kör olmuş ve amcam hapse girmişti. Bu arada annemin karnında ki bebek de düşünce güya eşitlendiler. Aradan geçen 40 yılda bir bir büyükler öldü. Yeni iki nesil büyüdü, silahı eline alan amcamın 6 çocuğu büyüdü okudu, çeşitli mesleklerde başka şehirlere gittiler. Amcam yaşlandı, babam öldü. Silahlı amcamın en küçük kızı, liseyi bitirmiş üniversiteye hazırlanıyordu. Köyün en okumuş, en güzel, (köy muhtarı da olan amcamın) amca kızını isteyen pek çok delikanlı vardı. Köylerde bizim zamanımızda kızlar başlık parası ile evlendirilirdi, delikanlılar için evlenmek pahalı bir işti. “Kız kaçırmak, kaldırmak, kız kapamak” evliliği ucuza getirmekti. Amcamın her pazartesi pazara … gittiğini bile komşu kadın, “bir güzel kumaş aldım göstereyim” yalanı ile amca kızını evine çağırıp, bir oğlanla kapayıp zorla gelin ettirmişti ve çaresiz kız o gün köyden bile kaçıp gitmek zorunda kalmıştı. O kadın, gözüne saçma gelen adamın karısıydı 30-40 sene sonra kocasının öcünü almıştı. Bir başka günahsız kızı harcayarak.

Psikiyatri Uzmanı Dr. Zeynep Pınar

Moral Psikiyatri Kliniği

CUMHURİYET KADINI BU KADAR UCUZ MU?

Yaşamdan örnek:

Yakışıklı bir adam, yabancı okullarda lise eğitimi, yurt dışında üniversite eğitimi, parlak bir kariyer. Yurt dışında eğitimde tanıştığı kültürlü eşiyle uzun bir beraberlik sonrası evlilik,güzel çocuklar insan başka ne ister? Harcamayı seviyor ama çok kazanmayı pek bilememiş. Hırslı ama bunu başkalarından beklemeye alışmış “yetersizim ne yaptığımı bilmiyorum. Ya çok uzakta erişemeyeceğim kişilerle sanal ortamda yazışmaya yada evli kadınlarla görüşmeye çalışıyorum ve sonunda  yakalandım. Yine yapar mıyım?

Çıkan erkeğin arkasından içeriye giren eşine daha çok şaşırıyorum. Bugün ki perişan haliyle bile resmini çekip bir derginin kapağına koysanız olur. Bu kadar genç, güzel,bakımlı,iyi giyimli,entelektüel,duyarlı kadına pek az rastlarsınız. Üstelik otoimmün bir beyin hastalığına da yakalanmış. Pamuklara sarıpta saklanası bir hali var. Yurt dışında tanıştığı erkek arkadaşını derleyip toplayarak üniversite okuyup, işe başlamış. Evlendikten sonra oturdukları evin tüm masrafını karşılıyor eşinden daha iyi kazanıyor. Evi, bakıcıyı,işini,çocuğunu çekip çeviriyor. Çekirdek ve geniş ailede ki problemleri çözüyor, çok da mutlu olmadığı için yoga,meditasyon ve spor yaparak kendini iyi hissetmeye çalışıyor. Ek kartını verdiği eşinin kontrolsüz harcamaları sonucu yenice kartı elinden almış. Adamın maaş kartının borcunun hesabını bilmiyor, bilmek istemeye gücü yetmiyor “eve borç getirmesin yeter” diyor. Yine de göbeklenen eşinin sağlığını korumak için onu spor salonu ve yüzmeye yazdırmış. Kocasına bu dünya da cenneti hazır etmiş huri kızı. Cinsel yaşamlarıda mükemmel… ve şaşkın durumda “nerede hata yaptım” “Evden kovsam ne yer, ne içer, nereye gider” kaygısı taşıyor.

Şimdi pek çoğunuzun cehenneme gitsin o adam, bu kadın deli mi? Seksten başka paylaştıkları ne varmış ki dediğinizi duyar gibiyim. En yakınınızdakilerden bu tür hikayeleri duyarsınız “bekara eş boşamak kolaydır” derler. “Hemen boşar, alır satarsınız” amaaa senelerce duygusal yatırım yaptığınız, bir hayatı paylaşacağınızı planladığınız kişiden olumlu duyguları çekmek bıçakla kesmek gibi olamaz. Kişi önce ŞOKE olur, İNANAMAZ. Sonra ÖFKE  duyar ,sonra içinden dışından PAZARLIK eder,sonra DEPRESYON a girer en son yaşadığı olayı çözer KABULLENİR .Bu bilimsel tanımın beş basmağını KÜBLER ROSS tanımlamış. Kişi ne  düşüneceğini, nasıl davranacağını bilemez. Tahteravallinin bir ucunda ki hareket etmiştir, önceden tahteravallinin bir ucu yere yapışık, bir ucu havada da olsa, patolojik de olsa bir denge vardır. Şimdi tahteravalli bir aşağı, bir yukarı, stresin tam tanımı bu. Tekrar dengeyi nasıl sağlayacak? Üstelik tahteravallinin tam ortasında oturan 4 yaşında ki bir kız çocuğu babaya aşık. Beyinde ki hastalık, bozulan  psikolojosi ile ya artarsa ne kendine ne kızına yetememe korkusu??!!!

Siz olsanız ne yapardınız?

Psikiyatri Uzmanı Dr. Zeynep Pınar

Moral Psikiyatri Kliniği

DİSOSİYATİF BOZUKLUK NEDİR?

Disosiyatif Bozukluk

Disosiyatif Bozukluk ülkemizde sık görülen bir ruhsal rahatsızlıktır. Disosiyatifin kelime anlamı çözülmedir. Disosiyatif Bozukluk çeşitli ruhsal sıkıntılar veya travmatik (üzücü, korkutucu, utandırıcı, öfke uyandırıcı) olaylarla bireyde bilinç- bellek ve kimlik sorunlarının (saçma sapan veya farklı biriymiş gibi konuşma, konuşamama, bayılma, unutkanlık, kim olduğunu bilememe vb) ortaya çıkması anlamına gelir.

Disosiyatif Bozukluk nedir?

Belirtileri nelerdir?

Disosiyatif Bozukluk neden olur?

Ne gibi sonuçları olur?

Tedavi nasıl yapılır?

Disosiyatif Bozukluk nedir?

Bu hastalarda yapılan bütün tetkik ve incelemelere rağmen bu belirtilere neden olabilecek bir beyin rahatsızlığı bulunamaz. Çocukluk döneminde kötü davranılma-travma öyküsü ile disosiyatif belirtiler arasında belirgin bir ilişki bulunmaktadır. Psikiyatri hasta grubunda yaklaşık % 5- 10 oranında görülür. Psikiyatrik sınıflama sistemi DSM IV’de 4 tipi tanımlanmıştır: Disosiyatif unutkanlık, disosiyatif kimlik bozukluğu, disosiyatif füg, depersonalizasyon bozukluğu. Ayrıca ICD 10 tanı sisteminde ise buna ek olarak disosiyatif bayılmalar ve kendinden geçme de yer almaktadır.

Belirtileri nelerdir?

En sık görülen ve doktora başvuruya neden olan belirti bayılmalardır. Bayılmalar, sara benzeri nöbet geçirme, çırpınma, kasılma gibi belirtiler şeklinde olabilir. Bu tür belirtiler genelde diğer insanlarla birlikteyken ortaya çıkar; hasta yere yavaş düşer yaralanma görülmez. Etrafta konuşulanları duyabilir ancak cevap veremez ve bayılma genelde uzun sürelidir. Bazı hastalar bu bayılma sonrası yüksek sesle ağlayarak kendine gelir. Kendine gelirken saldırgan davranışlarda bulunma saçını, yüzünü yolma gibi taşkınlık belirtileri görülebilir. Bu nöbetlere konversiyon tipi bayılma veya pseudo epileptik nöbet de denir Kişi eğer bu bayılma ve sonrasında olanları ve yaptıklarını hatırlamıyorsa bu aynı zamanda disosiyatif (kendinden geçme) nöbet olarak da adlandırılabilir.

Bayılma kadar sık başvuruya yol açmamakla birlikte Disosiyatif Bozuklukta görülebilen diğer belirti tipleri arasında kişinin travmatik bir olaydan sonra belli bir dönemi veya önemli kişisel bilgilerini ve kim olduğunu ani olarak hatırlayamaması (disosiyatif amnezi), disosiyatif amneziyle beraber kişinin kendisini farklı bir kişi olarak yaşantıladığı kişiliklere sahip olması (disosiyatif kimlik bozukluğu veya çoğul kişilik), bireyin farklı bir yerde farklı bir kimlikle belli bir süre yaşayıp eski kimliğini ve bilgilerini hatırlamaması (disosiyatif füg-kaçma)

Disosiyatif Bozukluk neden olur?

Disosiyatif bozuklukların kökeninde hemen daima çocukluk çağında yaşanmış kötü olaylar vardır. Çocuk kendisinden çok daha güçlü olan ebeveynleri veya büyük kişilerin kötü muameleleri ve olumsuz olaylar karşısında çok güçsüz ve çaresizdir, bu olaylarla baş edebilmek için tek yöntem disosiasyon yani zihinsel olarak durum. ortam ve kendisinden uzaklaşma ve kopmadır. Çocuklukta bu yöntemi öğrenen bireyler yetişkinlik dönemlerinde de bu tarzı sürdürür. Disosiyatif Bozukluk çeşitli ruhsal zorlanmalar karşısında bazı bireylerin tepki verme biçimidir, yani kişinin başa çıkamadığı travmalar (fiziksel bütünlüğe tehdit, dayak, işkence, şiddete maruz kalma, veya böyle bir duruma şahit olma, cinsel saldırı ve istismar, doğal afet ve felaketler, kişilerarası ilişkilerde kavga tartışma vb) ve diğer sorunlar (aile içi tartışma, ailevi sorunlar, kendisine yakıştıramadığı bir olaydan dolayı kendisini suçlama veya başkaları tarafından suçlanma, aşırı korku, endişe, pişmanlık) olduğunda bu duruma verdiği tepki biçimidir.

Disosiyatif bayılma veya kendinden geçme kişinin olumsuz yoğun duygulardan geçici olarak uzaklaşmasını sağlayan bir korunma düzeneğidir. Bu tür bayılmalar elektrikli cihazları yüksek voltajdan koruma işlevi gören sigortanın yüksek voltaj geldiğinde atarak elektriği kesip sistemi kapatmasına benzer. Birey bilinçli bir haldeyken kaldıramayacağı yoğun olumsuz duygulara (öfke, üzüntü, utanç, korku vb) maruz kaldığında “sigorta atarak” kişi bilincini kaybetmekte ve bu yoğun ruhsal acıdan geçici olarak kurtulmaktadır. Disosiyatif bozukluk sakin, kibar, insanları üzmek istemeyen ve onlara hayır diyemeyen insanlarda sık görülür. Buna dayalı olarak disosiyatif bozukluk olan ve çevresi ile sözel iletişim kuramayan ve sıkıntılarını paylaşamayan insanların bu sıkıntılarını bilinç değişikliği ile bir anlamda dile getirdikleri düşünülmektedir. Belirtiler her tür ruhsal baskı yaratan olaya bağlı çıkabilir (yas, ölüm, tartışma, ekonomik güçlük, ailevi sorunlar). Disosiyatif belirtileri ruhsal olarak iki yarar sağlar: İlk olarak kişi kendisinde sorun yaratan ruhsal sıkıntıdan kurtulur, ayrıca dolaylı olarak rahatsızlığı nedeniyle çevresinin tutumu daha destekleyici hale gelip kendisine anlayış gösterilebilir, kişi söyleyemediği bazı şeyleri bu durumda iken ifade edebilir. Bazı durumlarda ortaya çıkan belirtilerin kişinin yaşadıklarıyla bağlantısı olabilir örneğin görmemesi gereken bir olaya tanık olan bir kişide bu olayı hatırlamama ortaya çıkabilir.

Ne gibi sonuçları olur?

Bu belirtiler nedeni ile hastanın bazı sorunları azalabilse de iş ve aile hayatlarında sorunlar ortaya çıkar verimleri azalabilir. Aniden başlayan, geçici olarak yaşanan zor bir durum sonrası ortaya çıkmışsa, kişide başka psikiyatrik hastalık veya bedensel hastalık yok ise sonuç genelde iyidir. Ek rahatsızlığı olmayan veya geçici zorlanmalar nedeniyle disosiyatif ortaya çıkan hastalarda eğer sorun ortadan kalkmışsa belirtiler zamanla kendiliğinden kaybolur. Bu rahatsızlığı olan kişiler telkine yatkın oldukları için bir takım halk doktorları veya tıp dışı yöntemlerle hemen iyileştiği söylenen rahatsızlıkların çoğunluğunu disosiyatif bozukluk oluşturur. Bu hastalar telkine yatkın olduklarından hipnoz veya diğer tıp dışı telkin yöntemlerine iyi cevap verip belirtileri aniden geçebilirse de bu çok kalıcı olmaz, bir süre sonra yaşadıkları sıkıntılarla tekrar belirtiler ortaya çıkar. Uzun yıllardır süren, olumsuz yaşam koşulları ve zor olayların süreklilik gösterdiği kişilerde tedaviye rağmen belirtiler devam edebilir.

Tedavi nasıl yapılır?

Fiziksel ve ruhsal olarak iyice incelenen ve nörolojik bir hastalık saptanmayan hastalarda psikiyatrik muayene ile disosiyatif bozukluk tanısı konulduktan sonra tedavi başlanır. Kişide beyinle ilişkili yapısal bir hastalık bulunmadığından tedavisi acil değildir ve psikiyatrik tedavilerinin de acil servis koşullarında yapılması olanaksızdır. Bu hastaların psikiyatri hekimine psikiyatrik muayeneye uygun oldukları zaman yani konuşarak kendilerini anlatabildikleri dönemde tedaviye getirilmeleri uygundur.

Aile ve yakın çevrenin bu kişilerle sadece disosiyatif belirtileri varken ilgilenmesi (yani sadece bayılınca, saçma sapan konuşunca, dili tutulunca vb) sorunun sürmesine yol açar. Bu nedenle ailenin bu kişiye uygun ve destekleyici bir yaklaşımı genel olarak göstermesi disosiyatif belirtileri varken özel bir tutum değişikliği göstermemesi yararlı olur.

Tedavide ailenin doktorla işbirliği içinde olmasının tedavinin başarısı açısından büyük önemi vardır. Bazı kişilerde ek bir başka ruhsal rahatsızlıklar olabilir o zaman bunun tedavisi yapılmalıdır. Üzücü veya sıkıntı verici bir olay sonrası bayılan ve bunun psikolojik kökenli bayılma olduğu doktorlar tarafından onaylanan kişiler aile ortamında bayıldığında onu sakin bir odaya alıp yalnız bırakmak hastaya daha iyi gelecektir. Bu tür hastalara soğan koklatma, soğuk duşa sokma, kolonya ile el ve yüzü ovulması, çevredeki herkesin başına toplanması gibi işlemler uygulamak yardımcı olmak yerine stresini daha da artırmaktan başka işe yaramaz. Kronik ve zor olgularda tedavide iki nokta üzerinde durulur birincisi hastada zorlanma yaratan sorunların çözümü ve ikinci olarak da sorunlar karşısında disosiyatif tepkisi yerine daha olgun tepkiler geliştirmenin sağlanması. Bu bazen yıllarca sürecek ve kişilikte kısmi değişikliği hedefleyen psikoterapilerle olanaklıdır.

Gençlerde ve çocuklarda dissosiyasyon

Dissosiyatif bozukluklara gençler arasında çok rastlanır. Çocuklarda da görülür. Çocuk yaşta tedavisi daha kolaydır. Özellikle öfke patlamaları, evde ya da arkadaşları arasında şiddet kullanma, bazı söz ya da davranışlarını hatırlamama ve bu nedenle yalan söylüyor gibi görünme, ders başarısında nedeni anlaşılamayan dalgalanmalar olması, kimi zaman keyfi yerinde görünürken zaman zaman öfkeli, üzgün ruh hallerine kapılma en sık görülen belirtiler arasındadır.

Cinsel konularda fütursuz davranma, uyuşturucu madde kullanma, intihar girişimi, kendi bedenine zarar verme gibi davranışlar olabilir. Özellikle tedavisiz kalan vakalarda bu gibi yönlere sapma daha fazla görülür. Evde dissosiyatif durumu olan bir çocuk ya da gencin varlığı anababa ve tüm aile için de çok zor bir durumdur, bir çokanababanın evliliği bu nedenle sarsılır.

Dissosiyatif bozukluk olan durumlarda hemen her zaman 10 yaş öncesinden başlayarak çocukluk çağında olumsuz yaşam deneyimlerine rastlanır. Bunlar kimi zaman sıklıkla dövülme, aşırı derecede eleştiriye uğramış olma, cinsel taciz, ya da ihmale uğramış olma gibi bariz travmatik olaylardır. Ancak vakaların bir çoğunda ilk bakışta bu tür olaylar görülmese de (‘Görünürde Normal Aile’ ) anababa tutumlarında dissosiyatif bozukluk yaratan kimi özelliklere rastlanır. Görünürde travmatik yaşantılar olmasa da model (‘cici’) çocuk olma yönünde aşırı baskı ya da aşırı derecede şımartma gibi etkenler de benzeri olumsuz sonuçlar yaratabilmektedir.

Çocuğun küçük olduğu yaşlarda anne baba arasında sık olarak aşırı tartışmalar cereyan etmesi, anne ya da babanın çocukla ilişkilerinde farketmeden çift (çelişkili) mesaj kullanmaları, aile içi gizli cepheleşme, aile içinde sahte uyum gibi ilk bakışta dikkati çekmeyen fakat yakından tanımakla anlaşılan travmatik etkenler bulunur.

Dissosiyatif Aile

Bazı ailelerde küçük ya da büyük sırlar olur. Ailede yaşanan kimi olaylar görmezden gelinir. Kimi aile bireyleri,özellikle anababalar bazı olaylardaki sorumluluklarını algılamak istemezler,çünkü bu suçluluk duygusu yaratır. Buna karşılık kişilerin bazı gerçekleri kendilerinden bile saklamaları bazan ailede bir kişiyi günah keçisi haline getirir, o bir çok duyguyu diğerleri adına da yaşar.

Bu nedenle, dissosiyatif ailelerde çoğu zaman bir kişi (bazan evdeki çocuk ya da genç) ruhsal sorunlar yaşarken diğerleri normal görünürler. Psikiyatristin görevi böyle durumlarda tüm aileyi ele alarak bir kişilik hasta konumunu taşımak zorunda kalan bireyi sağlıklı duruma çekmektir. Bu yaklaşım genellikle hem o bireye hem de ailenin bütününe yararlı olur. Özellikle çocuk ve gençlik psikiyatrisinde bu tür durumlara daha sıklıkla rastlanır.
Kişinin başından geçen olayların yarattığı stres onun dayanabilme gücünü aştığında ruhsal travma yaşantısı ortaya çıkar. Dolayısı ile aynı olay değişik kişilerde travma etkisi yapabilir ya da yapmayabilir. Psikiyatride tüm ruhsal bozukluklar travma ile ilgili olanlar ve olmayanlar biçiminde ikiye ayrılabilir. Bilinen ruhsal bozukluklar içersinde bazıları büyük oranda travma etkisi ile oluşanlar bulunduğu gibi, ağırlıklı olarak bünyesel (biyolojik-genetik) etkenlerle oluşan bozukluklarda da travmanın ikinci dereceden de olsa bir rolü bulunabilir.

Ruhsal travma doğal afet, trafik kazası, hastalık, ölüm gibi nedenlerle olabileceği gibi insanın insana yaptığı kötülük nedeniyle de oluşabilir. Çocuklukta olan ve uzun süre devam eden travmalar, özellikle ailelerin çocuk yetiştirmede yol açtığı olumsuzluklar erişkinlikte de izleri görülen kronik ruhsal bozukluklara yol açabilir. Erişkinlikte yaşanan travmalar ise daha sınırlı bir etki yaratırlar, ancak kişinin daha önceki yaşam öyküsüne bağlı olarak kronikleşen reaksiyonları da başlatabilirler.

Ruhsal travma kişinin ruhsal dünyasında iç çelişkilere, sık duygusal oynamalara, birbirine karşıt düşünce biçimleri arasında gidip gelmeye, travma ile ilgili konuları zihinden uzaklaştırma çabalarına, kimi zaman da olayla ilgili konuları aşırı derecede düşünmeye, bu gibi duygulardan uzak kalma çabası içersinde duygularını ve yaşamını aşırı kısıtlamaya ve daraltmaya da götürebilir.

Ruhsal dünyamızdaki iç uyum ve harmoninin kaybına genel olarak sağlıksız dissosiyasyon adını vermekteyiz. Dissosiyasyon sözcük olarak ayrılma, bölünme, kopma, çözülme gibi anlamlar taşır. Psikolojik açıdan ise kişinin zihninde yer alan duygu,düşünce, anı ve benzeri içerikleri geçici olarak kompartımanlaştırması, bir kenara koyması anlamına gelen bir mekanizmadır. Bu mekanizma aşırı ölçüde olduğunda kişinin ruhsal bütünlüğü tehdit altına girer.

Psikiyatri Uzmanı Dr. Zeynep Pınar

Moral Psikiyatri Kliniği

BATIK BEDELLER

 

İnsanoğlu en çok emeğini sever. İnsanları, ana baba,eş,sevgili,arkadaş,dost yapan hep harcanan emekler sonucu gelişen duygular ve bağlanmadır.

Batık bedel, kavramını anlatmaya çalışacağım. Diyelim ki bir işe 20 milyar yatıran bir adam 18 milyarı harcayınca işin zarar ettiğini görüp, 2 milyarını kurtarabilmesi net bir durumda iken, 18 milyarını kurtarabilme ümidi ile 2 milyarıda batırır. Buna “tüm paramı işe yatırmam” diye cevap verebilirsiniz. Bu örneği yaşama uyguladığımız zaman ve tek bir yaşamınız var. Bir ilişkiye verdiğimiz emeği silip atmanız kolay değildir. “Bağlanma ilişkisinde,mantığınız aklınız bu ilişkinin bittiğini söyler ama duygularınız ikna olmaz. Tüm çevrenin “bu adam koca olmaz” dediği birine çok akıllı eğitimli kadının on yıllarını nasıl harcadığını bir türlü kavrayamazsınız. Duygular kilometreyle ilerlerken akıl metreyle ilerler, aklınızla karar verin. İlk görüşte aşklar bu yüzden çok büyük bir kumardır. Güven,arkadaşlık ve dostluğu takip eden aşk ve evlilik daha sağlıklı bir gidiş gösterebilir.

 

Psikiyatri Uzmanı Dr. Zeynep Pınar

Moral Psikiyatri Kliniği

ÖFKE KONTROL PROBLEMİ: ÖFKEDEN BESLENENLER

ÖFKEDEN BESLENENLER

İçimizde “bir çocuk- bir yetişkin- bir ebeveyn” barındırıyoruz. Zaman zaman biri hakim oluyor bize, karşımızda ki kişiye görede biri ortaya çıkıyor. Bazen içimizde ki ebeveyn bir başöğretmene dönüşüyor herkesi ve herşeyi düzeltmek dünyayı cennete çevirmek istiyoruz… mümkün mü?…

Umarsızlık çok yaygın, görürsünüz yola çöp atanlar.. trafiği alt üst edenler… Diğer taraftan da başöğretmenler öncelikle kendilerini yiyip bitirirler ve bize gelirler. Diğer insanları nereye kadar eğitip, nereye kadar öğretebiliriz. “Ona gününü göstermekle” terbiye edebilir miyiz?

Araya bir Kayseri fıkrası: Erciyes’e komşu Ali dağı vardır. Erciyes’e tırmanan rekor kırar ama döne döne Ali dağına da çıkmak hiç kolay değildir. (Ben hiç denemedim bile!) Zamanın  birinde arsız çırağından bıkan usta demiş ki: “ ulen çocuk seni kulağından tutar döne döne Ali dağının tepesine çıkarır, yoruk yoruk yorarım” demiş. Arsız çırak sırıtarak “ he he sende benle yorulursun ya” demiş.

Birine kızıp öfke lenip enerji harcayıp içinizi tüketirken, onu hiç etkilememiş olma ihtimali çok yüksek olduğu gibi “içinden eğleniyor bile”olabilir. Çocuklarınızı ve öğrencilerinizi eğitebilirsiniz, siz deniz olsanızda onlar kendi kapasitelerince sizden birşeyler alacaklardır.Karşınızda fincan kapasiteli varsa fincan kadar, testiyse testi kadar alır. Kapasiteleri üzerine etkiniz ise sıfırdır.

Etki alanınızda olmayan kişiler ve yetişkinler içinse “maşa kullanın”… yasalar, hukuk, trafik polisi, ambulans gibi… ses telinizi bile iş bitiren kişilere ve işlere ayırın.

Yaşamdan örnek:

16 sene kadar önce bir işletme açmıştım. 18 yaşında kız çalışan; her gün iş yerine gelen evli ve çok yetkili bir müdürle flörtleşiyordu. İşinden memnun olduğumuz kızla 35 yaşında bendeniz, 38 yaşındaki eşim anne babası gibi konuşup pek çok defa uyardık. “Bakışlarında ki tuhaflık” her ikimizede garip geldi, yeni iş yerimiz;imzasız,  uydurma bir mektupla pek çok yasal kurumca denetlendi, canımız sıkıldı, sebebini öğrenemedik. Kız  bütün sorunlarımızı o müdürün çözebileceğini söyledi. Bir gün kız müdürün kucağında arabasında yakalandığı halde üstü örtüldü. Kızı işten çıkarttık, o müdürle değil, kurumlarla sorunları çözdük. O kızın senelerce haberi geldi bize. Bir kurumdan o kuruma pek çok işi kolaylıkla buldu (buldular!) ve kaybetti. Sonunda bir sauna havuzunda uygunsuz bir şekilde herkese yakalandı iyice deşifre oldu, tüm il merkezinde adı duyuldu ve öğrendik ki 14 yaşında teyze oğlu ile işe başlamıştı.

Psikiyatri Uzmanı Dr. Zeynep Pınar

Moral Psikiyatri Kliniği